Алдсан алдаагаа давтахгүйн төлөө Азийн аваргатай болохын төлөө

Азийн оюутны аварга шалгаруулах 6 дах удаагийн тэмцээн аваргаа шалгаруулах торгон мөч дээр тулж ирлээ. Хагас шигшээ тоглолтонд Монгол Хонгконгийг, Тайвань Хятадыг тус тус буулган авснаар аваргын төлөө тоглох эрхээ олж авлаа

Аки башё: Гойёдог Тамаваши Мөнх-Оргил зогсоох уу?

Японы мэргэжлийн сүмогийн Аки башёгийн арвангуравдахь өдрийн барилдаан өнөөдөр өндөрлөлөө. .Аки башёг тэргүүлж буй озеки Гойэдо өнөөдөр Ёкозүна Харумафүжитэй хүч үзлээ. Өмнө нь 38 таарахдаа 29 удаа Харумафүжи давж байсан бол Гойёдо 9 удаа давж байжээ. Хоёр бөхийн барилдаан тун сонирхолтой өрнөж озеки шийдсэн мэхээ хийн мушгиж тонгорсоноор Эзэн хааны цом өргөх боломжоо ойртууллаа. Озеки Гойёдогийн маргаашийн өрсөлдөгч нь маэгашира Тамаваши Мөнх-Оргил бөгөөд нөгөөдөр озеки Котошёогикүтэй барилдах юм. Тэрбээр нэг даваа авах юм бол Аки башёгийн түрүү тбөхөөр тодорно. Түүнтэй хамгийн ойрхон өрсөлдөгч бол Маэгашира Эндо. Эндо өнөөдөр Шохозаныг хүнд байдлаас гарыг татаж, өөрөө зайлж эргэсэнээр боломжоо хадгалж үлдсэн юм. Тэрбээр сүүлийн хоёр өдөр өөрөө даван озеки Гойёдогийн барилдааныг хүлээх юм.  Ёкозүна Харумафүжи маргааш озеки Кисеносатотой барилдах юм. Харин Эндо маргааш сэкиваке Такаясутай тун сонирхолтой барилдаан хийнэ. 

Тасрах шахсан Алтан ургийг амиараа аварсан Самар хатан

Самар хатан Хиад аймгийн боржигон овогтон бөгөөд эцэг нь Элбэг нигүүлсэгч хаан байжээ. Самар гүнж 1380-аад оны үед төрсөн бөгөөд Хятадаас эргэн ирсэн монголчуудын эх нутагтаа өсөж өндийсөн боржигон овгийн анхны үеийнхний нэг байлаа

О.Анужин: Театрт дурласан хүн гэртээ харих дургүй болдог

Саяхан түүнийг тэмцээнд оролцоод амжилттай ирснийг нь дуулаад Дуурь бүжгийн эрдмийн театр руу уулзахаар очлоо. Намайг очиход бүжгийн бэлтгэлээсээ дөнгөж гарч ирээд байв. Нэг тийм тайзан дээр бүждэг шигээ намуухан, уяхан усны урсгал шиг зөөлхөн алхсан бүсгүй өөдөөс инээмсэглэсээр угтсан юм. Маш энгийн хэрнээ илэн далангүй түүний ярианаас мэргэжилдээ үнэхээр хайртай нь мэдрэгдэж байсан юм. Ингээд түүнтэй дараахь сонирхолтой яриаг өрнүүлсэн юм.-Юуны өмнө уншигчиддаа өөрийгөө танилцуулаач?-Намайг О.Анужин гэдэг. 21 настай. Дуурь бүжгийн эрдмийн театрт балетын гоцлол бүжигчнээр ажилладаг.-Хамгийн анх балетчин болох гараагаа яаж эхэлж байв. Яагаад ер нь энэ мэргэжлийг сонгох болов?-Би багадаа Плехановын нэрэмжит орос сургуульд сурдаг байв. Манай ангийн охин Сувдаагийн ээж балетчин Монгол Улсын гавъяат жүжигчин Наранханд гэж эгч Дуурийн театрт бүжиглэдэг байсан. Тэр эгчийг анх хараад л ээждээ “би балетчин болно” гээд хэлсэн. Ээж маань тэр үед “Миний охин балетын урлаг гэдэг их хэцүү, чи яг чадна биз. Хариуцлагыг нь өөрөө хүлээгээрэй” гэж хэлээд ХБКруу дагуулж очсон гэдэг юм. Тухайн үед би есхөн настай жаахан охин юугаа ч мэдэхгүй тайзан дээр гоё хувцас өмсөөд, бүжиглэж байгаа нь гоё санагдаад л сонгосон байх. Манай ээж аав хоёр хүүхдүүдийнхээ хүсэл сонирхлыг их дэмждэг байсан. Ингээд хөгжим бүжигт шалгалт өгөхөд “манайх эмэгтэй хүүхэд авахгүй. Эрэгтэй хүүхэд авна. Чи юу ч гэсэн шалгалт өгөөд үз” гэсэн. Тэгээд би шалгалтанд тэнцээд орж байсан даа.-Анх энэ их театрт яаж хөл тавьж байв?-Манай ХБК Дуурийн театртай хамтарч ажилладаг. Сургуулиас гэрээний бүжигчин гэж жил бүр авдаг юм. Би тэр дагуу Театрын Гэрэлчимэг багшид шалгуулаад орж байсан. Хүн ер нь дуртай мэргэжлээрээ явбал илүү их амжилттай кайфтай байдаг шүү дээ. Дуурийн театрт ажиллаад долоон жил болж байна. -Танай гэрээс урлагийн хүн байдаг уу? -Байхгүй.-Айлын хэд дэх хүүхэд вэ. Аль зэрэг эрх танхи өссөн бэ?-Би эхээс хоёулаа. Ах маань гэр бүлтэй болоод тусдаа гарсан. Би гэдэг хүн ээж аавдаа эрхлээд л байж байдаг. Айлын бага гээд намайг их эрхлүүлнэ ээ. Миний аав ээж Дуурийн театрт ирж юм үзэх их дуртай. Охиноо маш их дэмжиж, бахархдаг. Шөнө хэдэн цаг ч байсан хамаагүй миний аав бэлтгэл дээр хүрч ирээд намайг авдаг. Ийм сайхан хүмүүс миний ард байдаг учраас би өөрийнхөө хэмжээнд амжилт гаргаад явж байгаа гэж боддог. -Таныг саяхан Солонгос улс руу тэмцээнд яваад амжилт гаргаад ирсэн гэсэн. Энэ талаар дурсаач?-Өнгөрсөн зургаадугаар сарын 22-ноос 26-ний хооронд Солонгос улсын Сөүл хотноо зохион байгуулагдсан “Seoul International Ballet” гээд том тэмцээнд бас оролцсон. Бид тусгай байрт шалгарсан. Мөн өнгөрсөн сард зохион байгуулагдсан “Shanghai International Ballet”-д Ганцоож ахтай оролцоод, шилдэг дуэт болон тусгай байрын шагнал хүртээд ирсэн. Нийт таван том тэмцээнд оролцсон юм байна. -Хэдэн оноос хойш гоцлол бүжигчнээр ажиллаж байгаа вэ. Гадаадад бол өрсөлдөөн маш их байдаг гэсэн. “Хар хун” киноноос харахад нэг нэгнээ хорлох, нэгэндээ атаархах гэх мэт зүйлүүд их байдаг юм шиг анзаарагддаг. Таны хувьд?-2012 онд сургуулиа төгссөнөөс хойш Дуурийн театрын гоцлол бүжигчнээр ажиллаж байна. Манай театрт дээр дурдсан шиг нэгэндээ хорссон, атаархсан хорон үйлдлүүд байдаггүй. Харин мэргэжлийн хувьд өрсөлдөх, ур чадвараараа уралдах, нэгнийхээ чадаж байгааг чадчих юм сан гэсэн хүсэл тэмүүлэл их байдаг. Бид чинь 40-үүлхнээ. Аль болох нэгэндээ туслаж, дэмжиж ажилладаг. Дүү нартаа тусална, заана эгч нараасаа юм сурна гээд нэг нэгнээсээ суралцдаг. -Хамгийн анх хэн гэдэг багшаар балетын урлагийг заалгаж байсан бэ?-Хамгийн анх суурийг минь Т.Туул багш маань тавьж өгсөн. Гэрэлчимэг багш байхад би анх Дуурийн театрт ирж байсан юм. Дараа нь Дашлхагва, одоог хүртэл ажиллаж байгаа Ганбаатар багш, Батгэрэл багш гээд олон мундаг багш нар байна. Одоо манайд шинэ залуу багш нар маш их ирж багшилж байгаа. Сая оролцоод ирсэн тэмцээний хувьд Дашлхагва багш бэлтгэж, амжилтанд хүрэхэд маань гол түлхэц болсон. -Охидууд бэлтгэл дээрээ гэртээ байгаа юм шиг байдаг юм байна. Өдөрт бэлтгэл сургуулилт гээд нийт хэдэн цагийг зарцуулж байна?-ХБК-д байхдаа бид гэртээ харьдаггүй байсан. Бараг л гэртээ харих дургүй болчихдог. (инээв) . Сургуульд байхдаа л харьдаггүй байсан. Одоо ихэнх цагаа зааланд өнгөрөөж байна. Өглөөнөөс орой хүртэл дуудлагаас гадна хувиараа бэлтгэл хийнэ. Өнөөдөр гэхэд би энд бэлтгэлээ дуусгачихаад Дашлхагва багш дээр очиж бэлтгэнэ гэх мэтээр ажил цаашаа хөвөрнө шүү дээ. -Аливаа зүйлийг хийхэд гар нийлдэг хамт олон, хамтрагч хамгийн чухал байдаг. Долоон жилийн хугацаанд хамтарч бүжиглэж байсан алтан партнеруудынхаа тухай ярьж өгөөч?-Хамгийн анхны партнёр бол Билгүүдэй. Бид хоёр нэг анги байсан юм. Одоо Солонгост гоцлол бүжигчнээр ажилладаг. Бид хоёр нэлээд олон жил хамтарч бүжиглэсэн. Театрт ороод ер нь бүгдэнтэй нь хамтарч ажиллаж байна. Тэр миний партнёр, энэ чинийх гэж болдоггүй. Жүжгийнхээ зохиолын дагуу солиод бүжиглэдэг. Эрдэнэболд, Ганцоож, Өлзий-Орших гээд бүгд л гайхалтай мундаг бүжигчид байдаг. -Тэмцээнд явахдаа партнёроо яаж сонгодог вэ?-Би ийм тэмцээнд явах гэж байна. Хамт явах боломж, зав чөлөө юу байна гээд ярилцаж тохиролцсны үндсэн дээр хамтарч явдаг. -Гадаадын улсууд руу тэмцээн уралдаанд явахдаа санхүү, зардлаа яаж шийддэг вэ. Театраас тусламж, дэмжлэг үзүүлдэг үү?-Бүх зардлаа өөрсдөө хариуцаж явдаг. Ар гэр ах дүүгээсээ тусламж авна, бүр болохгүй бол өр зээл тавиад явдаг. Хэрвээ зардлаа олж чадахгүй бол тэгээд тэмцээнд оролцож чадахгүй л гэсэн үг. -Монголын балетын урлагийг аль шатанд яваа гэж та хардаг вэ? -Миний бодлоор дэлхийн хөгжилтэй эн тэнцүү яваа гэж боддог. Мэдээж Европд бол 200, 300 жилийн туршид балетын урлаг хөгжиж байгаа. Манай улсад балетын урлаг үүсээд 50 жил болж байгаа гэдгээрээ хөгжлийн түвшин ярихад төвөгтэй. Харин хоцролгүйгээр илүү гарч ажиллахын төлөө л бид хичээж суралцаж байна. Балетын урлаг өөрөө маш өндөр зэрэглэлийн урлаг. Норвегид гэхэд хүмүүс нь “энэ хүн балетчин юм чинь энгийн хүмүүстэй ярихгүй ерөөсөө л элит хүн” гэдэг юм уу тийм ойлголт бүр тархинд нь суучихсан байдаг юм билээ. Цаанаас нь бүх зүйлийг нь дэмжиж ар гэртээ ямар ч санаа зовох зүйлгүй зөвхөн балетын урлагтаа анхаарлаа хандуулж сайн уран бүтээл гарга хэмээн дэмждэг юм билээ. Биднийг илүү сайн дэмжээд өгвөл энэ урлаг манай улсад илүү хөгжинө гэж бодож байна. -Гадаадын орнуудад балет бол маш өндөр зэрэглэлийн, ажил болж чадсан. Тэр хэрээрээ ч балетын бүжигчид алдартай байдаг. Манайд бол тэр боломж хомс байх шиг санагдаад байдаг юм. Таны хувьд гадагшаа хэр харилцаатай байна вэ?-Мэдээж гадныхантай хамтарч ажиллахыг болол­­­­цоог­­оороо хичээ­дэг. Гэхдээ зах зээл, өрсөлдөөн маш их . Тэр утгаараа манайд хоёр бүжигчин тэмцээнд оролцох гээд бэлдэж байхад АНУ-д 200 эмэгтэй балетаар өрсөлдөж байх жишээтэй.- Санал ирвэл хүлээж авах уу?-Хамтарч ажиллах санал энд тэндээс ирдэг. Тэр бүхнийг судалж үзнэ, явахаар бол эндээс илүү боломж нь юу байна гэж хардаг. Бас эндээ байх боломж, давуу тал юу байна гэж тал талаас нь сайн бодож шийддэг. Одоохондоо надад яг боломжийн санал ирээгүй байна. Хэрвээ ирвэл би явна гэж боддог. Театраа орхиод явж байна гэдэг нь гол биш. Илүү олон хүнтэй уулзаж, танилцаж, очиж юм сурмаар, өөрийгөө хөгжүүлмээр байна. Эргээд эх орондоо ирээд хөрөнгө оруулах боломжтой, сурсан зүйлээ зааж өгөх боломжтой. Эсвэл гаднаас уран бүтээлчид урьж авчраад, энд байгаа бүжигчдээ гадагш нь гаргах гэх мэт. Би ер нь гадаад харилцааг илүү нээж ажиллах юм сан гэж боддог. -Театрын цалин таны амьдралд хангалттай хүрэлцэж байна уу. Монголдоо хамтарч ажилладаг таныг дэмждэг байгууллагууд байдаг уу?-Манайхан театраасаа цалингаа авна. Үүнээс гадна гадуур хувиараа хичээл заадаг. Миний хувьд саяхан орж ирсэн Японы бүжгийн хувцас “CHacot” брэндийн хамт олон “манай бүтээгдэхүүний нүүр царай болж ажиллаач” гэсэн гайхалтай саналыг тавьсан. Маш их баяртай байгаа. Энэ брэнд маань бүжгийн хувцас, гоо сайхны хэрэглэлүүдээрээ алдартай бас чанартай бүтээгдэхүүнүүд үйлдвэрлэдэг. -Бэртэл гэмтэл авах ч юм уу, ажлын ачааллаас болж шантарч байсан үе байдаг уу. Тэр үедээ өөрийгөө яаж зоригжуулдаг вэ?-Тийм үе зөндөө гарна. Шантраад уйлаад, ээж ээ би болилоо гээд сууж байсан ч үе байна. Тэгээд л унтаад босож ирээд ажилдаа явлаа гээд гардаг. Үнэхээр л мэргэжилдээ хайртай. Балетгүйгээр, бүжиггүйгээр би өөрийгөө төсөөлдөггүй. Балетын урлаг өөрөө их хатуу. Байнга идэвхитэй, тэвчээр хатуужилтай, байнгын энэ мэргэжлийг хүсэж мөрөөддөг байхыг шаарддаг. Тийм болохоор маш их ядардаг. Би сая Шанхай явж ирээд ядарсан юм уу сэтгэл санаа маш таагүй байсан. Одоо бага багаар сайжирч байна. Залуу хүн болохоор илүү ихийг хийж бүтээх хэрэгтэй. Амрах эрх байхгүй гэж боддог. Бэртэл гэмтэл ер нь маш хэцүү. Мөр тохой, шагай, гар гээд юугаа ч гэмтээх аюултай. Би баруун өвдөгний чагтан яс хугарчихсан бороолж байхад эмнэлэг дээр очоод мэдсэн. Хөл хавдсан тохиолдолд бүжиглэх бол асуудал биш.-Тайзан дээр гарахын өмнөх ба дараах сэтгэгдэл ямар байдаг вэ?-Тайзан дээр гарахаасаа өмнө юм, юм л болно. Халж өгөхгүй, чичрээд л сандрах асуудал хүн бүрт л тохиолддог. Миний хувьд яг тайзан дээр гарахаараа сандрахаа больчихдог. Аль болох тайзан дээр байх хугацаандаа бэлтгэл дээр хийж байсан үзүүлбэрүүдээ 100 хувь гаргачих юмсан гэж маш их хичээдэг. Ер нь бол жүжиг дуусаад ёслох л хамгийн сайхан байдаг. -Балетыг залуу насны урлаг гэдэг. Хэдэн жил ажиллаад тэтгэвэрт гарах ёстой байдаг вэ. Нас заасан байдаг уу?-Мэдээж залуу насны ажил. 20 жил ажиллаад тэтгэвэртээ гарах эрхтэй болно. Гэхдээ хүн өөрөө чадаж байвал хэдэн ч нас хүртлээ ажиллах боломжтой. Би гэхэд одоо 21 настай ажиллаад долоон жил болж байна. Одоо 13 жилийн дараа тэтгэвэрт гарах эрх үүснэ гэсэн үг. Тэгэхээр би тэтгэвэртээ суухаасаа өмнө залуу байгаа дээрээ хийж үзэхийг хүссэн ажлуудаа хийнэ гэж бодож байна. Мэдээж тэтгэвэртээ гарсан ч насан туршдаа энэ урлагтаа хайртай байх болно. -Бодвол танд найз залуу байгаа байх. Нууц биш бол танилцуулаач. Ер нь хувийн амьдралаа хэзээ зохионо гэж боддог вэ?-/Инээв/. Найз залуу одоогоор байхгүй. Миний ойрын төлөвлөгөөнд хувийн амьдрал багтаагүй байна. Залуу байна. Ядаж 25 нас хүрээд эмэгтэй хүний жам ёсоор гэрийн эзэгтэй, ээж хүнийхээ үүргийг биелүүлээд явах байх. Сонирхуулж хэлэхэд хоёр охин, нэг хүүтэй болно гэж боддог /Инээв/. -Та нар хоолны дэглэм барьдаг уу. Дагаж мөрдөх ёстой форм гэж байна биз?-45 кг байдаг. Сая Шанхайд 42 килограммм болж турсан. Ер нь балетын бүжигчид заавал туранхай л байх шаардлагатай. -Чөлөөт цаг хомс юм шиг санагдлаа. Нээх сайхан амрах юмсан гэж боддог уу?-Өөрийгөө амраахыг хүсдэг. Саунд сууж, бариа хийлгэнэ, кино үзнэ, ээжтэйгээ дэлгүүр хэсдэг. Яг үнэндээ хүмүүс надад урам өгвөл би түүнийг хамгийн эхэнд тавьж үнэлдэг.-Урлагийн хүн бүрт мөрөөдлийн дүр гэж байдаг. Таны хувьд ямар дүр мөрөөдөл чинь вэ?-Урлагийн хүн болгоны боддог бодол шүү дээ. Надад тоглоод үзчих юмсан гэсэн хоёр дүр байна. Жизельд, нөгөөх нь Жульеттад тоглох юмсан гэж хүсдэг. -Таны цаашдын төлөвлөгөө, зорилго юу байна вэ?-Хүссэн дүрээ бүтээнэ. Цаашдаа улам их зүйлийг сурч мэдмээр байна. Магадгүй балетаа орхиод ч юм уу, болдог бол орхилгүйгээр гадагшаа гарч сурах бодолтой байгаа. Мөн 2017 онд хоёр том тэмцээнтэй. Тэдгээр тэмцээндээ амжилт гаргахын төлөө хичээж ажиллаж байна. Дуурийн театрынхаа гайхалтай хамт олонтой ажиллаж байгаадаа маш их баяртай байдаг. Театраа улам сайхан болоосой гэж хүсдэг. Эх сурвалж: